Что значит багай оол

БАГАЙ

багай
бага́й
«лом железный с плоским, загнутым и раздвоенным концом для вытаскивания гвоздей», олонецк. (Кулик.) [см. также Даль. – Ред.] По Горяеву (ЭС 8) и Ильинскому (ИОРЯС 24, 1, 121), связано с баго́р.

Смотреть что такое БАГАЙ в других словарях:

БАГАЙ

БАГАЙ — инструмент, при помощи которого выдергиваются из брусьев и досок гвозди, не имеющие шляпок; инструмент этот особенно широко применяется при ра. смотреть

БАГАЙ

БАГАЙ Аркаш (1904–) (Клабуков А. Н.) — молодой вотяцкий комсомольский поэт. Написал на удмурдском (вотяцком) яз. «Таракал ег» (1927) и «Перепеч. смотреть

БАГАЙ

1) плохой, неудовлетворительный, скверный // плохо, неудовлетворительно, скверно; багай хеме плохая лОдка; багай ажыл неудовлетворительная работа; багай демдек неудовлетворительная отметка; багай агаар скверная погОда; багай өөренир плохо учиться; багай өөредилгелиглер неуспевающие (об учащихся); ср. адак II; 2) бедный, несчастный; 3) слабый, слабосильный; ср. бак <баък>. смотреть

БАГАЙ

БАГАЙ Аркаш (1904-) (Клабуков А. Н.) — молодой вотяцкий комсомольский поэт. Написал на удмурдском (вотяцком) яз. «Таракал ег» (1927) и «Перепеч» (1927. смотреть

БАГАЙ

«лом железный с плоским, загнутым и раздвоенным концом для вытаскивания гвоздей», олонецк. (Кулик.) [см. также Даль. – Ред.] По Горяеву (ЭС 8) и Ильинскому (ИОРЯС 24, 1, 121), связано с багор. смотреть

Читайте также:  Вариабельность ритма резко снижена что это значит по холтеру

БАГАЙ

Аркаш [1904–](Клабуков А. Н.) — молодой вотяцкий комсомольский поэт. Написал на удмурдском (вотяцком) яз. «Таракал ег» [1927]и «Перепеч» [1927. Начал печататься с 1924. смотреть

Источник

багай

Этимологический словарь русского языка. — М.: Прогресс . М. Р. Фасмер . 1964—1973 .

Смотреть что такое «багай» в других словарях:

Багай — Аркаш (1904–) (Клабуков А. Н.) молодой вотяцкий комсомольский поэт. Написал на удмурдском (вотяцком) яз. «Таракал ег» (1927) и «Перепеч» (1927). Начал печататься с 1924. Литературная энциклопедия. В 11 т.; М.: издательство Коммунистической… … Литературная энциклопедия

БАГАЙ — инструмент, при помощи которого выдергиваются из брусьев и досок гвозди, не имеющие шляпок; инструмент этот особенно широко применяется при разборке старых деревянных судов. Самойлов К. И. Морской словарь. М. Л.: Государственное Военно морское… … Морской словарь

Багай — Деревня Багай Страна РоссияРоссия … Википедия

багай — (Гур., Маңғ.; ҚХР) бір жағы ұшты, екінші жағы айыр, ұзындығы 80 100 см дей жұмыр темір. Балықшылар мен ұсталар пайдаланады. Б а г а й м е н суырған шеге тез шығады (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

Багай (приток Терешки) — Багай Характеристика Длина 26 км Площадь бассейна 321 км² Бассейн Каспийское море Водоток Устье Терешка · Местоположение 46 км по левому берегу … Википедия

Багай-Барановка (аэродром) — Багай Барановка (Сенная) Страна: Регион: Россия Саратовская область Тип: военный Индекс: ЬВСБ … Википедия

Багай (значения) — Багай топоним. Багай деревня в Увинском районе Удмуртии. Багай (приток Терешки) река. Список значений слова или словосочетания со с … Википедия

Багай, Аркаш — [1904 ] (Клабуков А. Н.) молодой вотяцкий комсомольский поэт. Написал на удмурдском (вотяцком) яз. «Таракал ег» [1927] и «Перепеч» [1927]. Начал печататься с 1924. <Лит. энц.>… Большая биографическая энциклопедия

Авиабаза Сенная — Багай Барановка (Сенная) Страна: Регион: Россия Саратовская область Тип: военный Индекс: ЬВСБ Расположение: 2 км южнее посёлка Сенной … Википедия

Источник

Авторская игра «В гостьях у рыбака Багай-оола и Принцессы Дангына»
методическая разработка (старшая группа) по теме

Игра знакомит с внутренним убранством тувинской юрты, развивает логическое мышление, память и расширяет словарный запас у детей старшего дошкольного возраста.

Скачать:

Вложение Размер
avtorskaya_igra.docx 14.07 КБ

Предварительный просмотр:

Конечно, вы знаете сказку «Рыбак Багай» («Балыкчы Багай-оол»). Багай-оол еще не рыбачит и сундук деревянный на полу пылится; сегодня Багай-оол и Принцесса Дангына играют в пряталки! Так много интересных вещей в юрте у Багай-оола: посудные этажерки (элгиирге), кровати с подушками (дожек), большие сундуки с красивыми узорами (аптара), даже люлька (кавай) и кожанные мешки (барба) – можно Принцессе Дангына какую-нибудь вещь спрятать.

-знакомство детей с внутренним убранством тувинской юрты, названиями и назначением разных предметов в ней;

-расширение словарного запаса, развитие терпения, целеустремленности, основ логического мышления и памяти;

-закрепление понятий форма и величина.

Комплектация игры: игровое поле, кубик игральный, фишки 4 шт., правила, маленькие карточки 30 шт.

Играют от 3 до 5 человек. Один из них ведущий (рыбак Багай-оол и Принцесса Дангына) – взрослый или старший ребенок.

Ведущий берет любую из маленьких карточек и в зависимости от величины и формы изображенного предмета говорит игрокам, что он спрятал в юрте (например, колечко, головной убор, зерно, спряталась (спрятался) сама (сам)).

Игроки ставят фишки в любой из углов игрового поля (можно в разные). По очереди бросают кубик, передвигая фишки вверх, вниз, вправо, влево на такое количество клеток, сколько точек выпало на кубике.

Ведущий говорит каждому после очередного хода:

  • «Холодно» (если до спрятанной вещи 3 клетки и более в одном направлении).
  • «Тепло» (2 клетки)
  • «Горячо» (1 клетка до спрятанной вещи)

Игроки снова бросают кубики и передвигают фишки. Если ведущий сказал: «Тепло» или «Горячо», то ход на 1 или 2 клетки делается без бросания кубика.

Побеждает тот, кто первым найдет спрятанную вещь.

Источник

Урок развития речи по тувинской литературе для 5 класса

Онлайн-конференция

«Современная профориентация педагогов
и родителей, перспективы рынка труда
и особенности личности подростка»

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Выбранный для просмотра документ Презентация Балыкчы Багай-оол.ppt

Описание презентации по отдельным слайдам:

Тыва Республика Танды кожуун Муниципалдыг бюджеттиг ниити ооредилге чери Хадын-Аксынын чингине кол ниити ооредилге школазы Кичээлдин темазы « Балыкчы Багай-оол» деп тоол-биле чугаа сайзырадылгазы Оюн Аяна Маадыр-ооловна тыва дыл болгаш тыва чогаал башкызы

Сорулгалары: тѳѳгүнүӊ кайы үезин тоолда илереткенин, кымнарныӊ аразында демиселин кѳргүскенин тодарадыр. уругларныӊ аас чугаазын сайзырадып, словарь курлавырын кѳвүдедири, тоолдуӊ киржикчилеринге бѳдүүн характеристиканы тургузары. ядыы чоннун эки мозу-шынарын илеретпишаан, кижизидилге ажылын чорудары. тоолду аянныг ыдып ѳѳренири

«….Улустун аас чогаалын билип албайн чыткаш, ажылчы чоннун ёзулуг тоогузун билип ап шыдавас». А.М.Горький

Улустун аас чогаалдары Тоол Ыр Кожамык Улегер домак Чечен йорээл Тывызык

Эртенгинин эртезинде, бурунгунун мурнунда, бажында бай Караты-Хаан, аксында ийи шавылыг бир лама, кашпал кара хемнин орту уезинде човурээ чадырлыг, ызырар калдар ыттыг балыкчы Багай-оол чурттап турган чувен иргин.

Кашпал кара хемнин аксын чурттаан ийи шавылыг лама бир хун олургаш: «Бо хемнин бажын чурттаан Караты-Хааннын алдын дангыназын барып ап алыр-дыр. Хааннын бодун аарткаш, оон уруун бо хемни куду бадырыптар» — деп бодап ап –тыр.

Хааннын уруун суг отпес алдын аптарага суккаш, оон даштын ол инек кежи-биле ширилээш, кашпал кара хемнин суунче салып бадырыпкан. Хараты-Хаанга ижин доюлдурар оът бериптерге, хааннын аары дораан-на экирий берген. Ламаны хаан кончуг-ла хундулеп-тир эвеспе.

Балыкчы Багай-оол бир-ле катап балыктап олурарга, хун улуг дуъш хире чорда, ол хемнин суун куду ширилеп каан аптара бадып орган. Чуу-даа болза, дозуп ап корейн дээш, демги аптараны узун ыяш-биле илбектей тырткаш, сугдан ундур соп эккелген.

Ону човурээ чадырынга эккелгеш, чазып коорге, кончуг чараш алдын дангына болган. Балыкчи Багай-оол тып алган кончун чараш дангыназынын чанындан-даа ыравас, ону ургулчу-ле кайгап алгаш олурар, ажыл-даа кылбас, мындыг бооп тур оо!

Дангына олургаш: — Ындыг чуве болза, бодумнун дурзум чуруп берейн, ол чурукту коруп чорааш, балыктап кор-дээш бодунун дурзузун чурааш, берип каан. Багай-оол бир-ле хун балыктап чорааш, кадайынын чуруун хатка алзыпкаш, ийи караан ыжыдыр ыглап алган чедип кээп-тир.

Дангынанын чуруу ол-ла хадааш, кашпал кара хемнин мырынай кирген аксында чурттап турар бир хаан кижинин аалынын чанынга чеде берген. Ол хааннын хой чандырып чораан шивишкини ону черден тып алгаш, хаанынга эккеп коргускен.

Хаан хамык аг-шериин чыггаш, кашпал кара хемни ору алзы дангынаны дилеп чоруп кап-тыр эвеспе. Ол хаан хамык ак-шерии-биле балыкчы Багай-оолдун чадырын тып чеде берген. Хаан Багай-оолдун чараш кадайын былаап алгаш, бодун ырадыр сывырыпкаш, чоруй барып-тыр оо!

Багай-оол аажок хомудап, ыглап-сыктавышаан, кашпал кара хемни ору алзы кылаштап чоруп каан. Ол-ла чорааш, кадайынын адазы бай Караты-Хааннын аалынга таваржып чеде берген. Ол анаа уш чылда хой кадаргаш, холезининге донгур кок буга, ийи шивегей, сандан сыптыг кымчы, адыг кежи чагы, бору кежи борт алган.

Ол-ла хамык херекселин ап алгаш, бугазын мунгаш, олчалаткан кадайынын соонче суруп чоруп каап-тыр оо! Багай-оолдун кадайы ол хааннын аалынга баргаш, уш чылдын иштинде чырыы-даа чырташ деп корбээн боду Багай-оолду коргеш, кара баары каткыже, каттырып орган.

Хаан Багай-оолдун хамык херекселдери-биле чумненип алгаш, кадынны каттыртыр дээш, чоруп-ла каап-тыр эвеспе. Кадын Багай-оолду хааннын идик-хеви-биле чумнээш, орун кырынга шуглааш, хамык ара-албатызын чыып эккелдиргеш, чугаалаан.

Аг-шериглер аалды долгандыр танныылдап турарга, шынап-ла, кадыннын чугаалааны ышкаш донгур кок буга мунган, адыг кежи чагылыг, бору кежи борттуг кижи чинге сарыг ховуну куду бадып олурган. -Хаанывысты олурер дээн аза келди-ле!-дээштин, ону адып-боолай-ла бергеннер. Хаан алгырып-кышкырып турбуже, аг-шериглер ону тоовайн, олуруп каапкан.

Балыкчы Багай-оол кончуг чараш алдын дангыназы-биле оюн оя, чигин чире чурттап чоруй барып-тыр оо!

Айтырыгларга харыы 1. М. Горький улустун аас чогаалынын дугайында чуу дижик? «Балыкчы Багай-оол» дээрге кымнын тоолул? Ында тыва улустун тоогузунун кайы уезин илереткен-дир?

4. Ынчан ядыылар чуну кылып чорааннарыл? 5. Байларнын сеткил-сагыжы кандыгыл? 6. А ядыыларнын сеткил-сагыжы кандыгыл?

7. Хааннарны чуу камгалап турганыл? 8. Ядыылар ол аг-шериглиг хааннарны канчаар тиилеп чорааныл?

Словарьлыг ажыл. «Балыкчы Багай-оол» деп тоолда билдинмес состерни тыварынга «Кымнар тиилээрил?» деп оюн.

Шавылыг — Ширилээш — Шивегей — Сандан — Чагы — Олчалаткан —

Быжыглаашкын 1. Тоолдун тус-тус маадырларын ангылап чугааланар. 2. Ийи шавылыг лама ызырар калдар ытка чуге чиртип кааныл? 3. Балыкчы Багай-оол эжелекчи хаанны чунун дузазы-биле тиилээнил? Анаа кым кандыг дуза чедиргенил? 4. Тоолду аянныг кылдыр чугааланар

5. Тоолду барымдаалап, Тыванын тоогузунун дугайында чуну чугаалап болурул? 6. Тоолдун ыдар чурумун чугааланар. 7. Херек кырында тоолда ышкаш болуушкуннар турган деп бодаар силер бе? 8. Тоолду кымнар чогаатканыл?

Онаалга: Тоолга хамаарыштыр чурук чуруур

Улуу — биле четтирдим!

Выбранный для просмотра документ Урок Чугаа сайзырадылгазынын кичээли.doc

Тыва дыл болгаш тыва литература башкызы Оюн А.М.

Чугаа сайзырадылгазынын кичээли

« Балыкчы Багай-оол» деп тоол-биле чугаа сайзырадылгазы

(тыва улустун тоолу)

« Балыкчы Багай-оол» деп тоол-биле чугаа сайзырадылгазы

тѳѳгүнүӊ кайы үезин тоолда илереткенин, кымнарныӊ аразында демиселин кѳргүскенин тодарадыр.

уругларныӊ аас чугаазын сайзырадып, словарь курлавырын кѳвүдедири, тоолдуӊ киржикчилеринге бѳдүүн характеристиканы тургузары.

ядыы чоннун эки мозу-шынарын илеретпишаан, кижизидилге ажылын чорудары.

тоолду аянныг ыдып ѳѳренири

Дерилгези: 1. Мультимедийлиг проектор, компьютер, презентация, үлелге материалы; 2. Чурулга башкызынын чуруп белеткеп кылган ажылы

I . Организастыг кезээ: 1. Мендилежилге.

2. Кичээлге белеткел.

3. Кичээлдин сорулгазы-биле таныштырары.

II . Киирилде кезээ. 1. Улустун аас чогаалынын дугайында

2. Чалаткан тоолчу-биле таныжылга

3. Тоолду шын ыдары

III . Кол кезээ: 1. Айтырыгларга харыы

2. «Кымнар тиилээрил?» деп оюн.

IV . Туңнел кезээ: 1. Быжыглаашкын

2. Башкының түңнел сөзу.

V . Онаалга бээри

Кичээлдиң чорудуу:
I . Организастыг кезээ:

Б: Экии, уруглар! Бөгүн бис торээн чогаал кичээлинге улустун аас чогаалынын бир хевири тоолдарнын бирээзи «Балыкчы Багай-оол» — биле таныжар бис. Чалаткан тоолчувустан тоолду аянныг шын ыдып ооренип алырын кызыдар бис. Ынчангаш аас чугаавысты сайзырадып, словарь курлавырын ковудедип, улустун аас чогаалынга хамаарышкан бүгү-ле билиглеривисти хынавышаан, кичээлди эгелээлиңер. Кичээл үезинде бис бот-боттарывыс эп-найыралдыг, демниг чорукка чаңчыгар бис.

Б: 1. М. Горькийнин «….Улустун аас чогаалын билип албайн чыткаш, ажылчы чоннун ёзулуг тоогузун билип ап шыдавас» деп улустун аас чогаалынын дугайында чугаа. Улустун аас чогаалынын жанрларын катаптаары. 2. Чалаткан тоолчу-биле таныштырары. Тоолду ыдар чурумунун дугайында тоолчу-биле беседа. 3. Чалаткан тоолчунун тоолду шын ыдарын кичээнгейлиг дыннаары.

III . Кол кезээ. 1. Тоолга хамаарыштыр мындыг янзылыг айтырыглар салыр:

1. М. Горький улустун аас чогаалынын дугайында чуу дижик? (Улустун аас чогаалын билип албайн чыткаш, ажылчы чоннун ёзулуг тоогузун билип ап шыдавас бис)

2. «Балыкчы Багай-оол» дээрге кымнын тоолул? (Улустун тоолу-дур)

3. Ында тыва улустун тоогузунун кайы уезин илереткен-дир? (Эрги шагда хааннар, ламалар, ядыылар турган уезин коргускен)

4. Ынчан ядыылар чуну кылып чорааннарыл? (Хааннарга холечиктеп чорааннар)

5. Байларнын сеткил-сагыжы кандыгыл? (хааннар, байлар дээрге кара сагыштыг, бодунун эрге-ажыын бодаар турганнар)

6. А ядыыларнын сеткил-сагыжы кандыгыл? (Олар ак сеткилдиг, ажылынга карак кызыл, амыдыралга ынак чорааннар)

7. Хааннарны чуу камгалап турганыл? (Хаанны аг-шериглер камгалап турган)

8. Ядыылар ол аг-шериглиг хааннарны канчаар тиилеп чорааныл? (Хааннарны чон мерген угааны-биле тиилеп чораан).

2. Словарьлыг ажыл. Оореникчилернин сос курлавырын байыдары-биле

«Балыкчы Багай-оол» деп тоолда билдинмес состерни тыварынга «Кымнар тиилээрил?» деп оюн. Оореникчилер ийи болук болуп алыр, ийи кижи самбырага унуп келгеш, бодунун улузунун адап бергени состерни шын бижиир.

Шавылыг — (оореникчилиг, дузалакчылыг)

Сандан — (быжыг ыяш)

Чагы — (чылыг тон)

Олчалаткан — (оорлаткан, алыскан)

IV .Туннел кезээ: 1. Улустун аас чогаалында тыва чоннун эки мозулери, амыдыралы, аажы-чаны илерээн-дир. Оон ооренинер, оларны чыып бижинер.

Тоолдун кол маадырынын база байларнын характеристиказын оореникчилер бээр. Аянныг шын кылдыр «Балыкчы Багай-оолду» ыттыргаш, оон туннелин кылып, демдектерин дневниктеринге салыр. Хоочун тоолчуларны мактап, оларнын портреттерин коргузер.

1. Тоолдун тус-тус маадырларын ангылап чугааланар.

2. Ийи шавылыг лама ызырар калдар ытка чуге чиртип кааныл?

3. Балыкчы Багай-оол эжелекчи хаанны чунун дузазы-биле тиилээнил? Анаа кым кандыг дуза чедиргенил?

4. Тоолду барымдаалап, Тыванын тоогузунун дугайында чуну чугаалап болурул?

5. Тоолдун ыдар чурумун чугааланар.

6. Херек кырында тоолда ышкаш болуушкуннар турган деп бодаар силер бе?

Источник

Оцените статью